Het Praktijkgerichte Programma (PGP) Dienstverlening en Producten krijgt steeds meer vorm binnen de VMBO-scholen. Scholen zoeken naar uitdagende, praktijkgerichte lesmodules om leerlingen voor te bereiden op de arbeidsmarkt. Docenten staan daarbij vaak voor de uitdaging om projecten met externe opdrachtgevers te organiseren. Het vinden van de juiste opdrachtgevers en het afstemmen van leerdoelen kan intensief en tijdrovend zijn. Daarom besloot docent Mark de Vries om het Doe-project ‘Lekkerrr!’ te gebruiken voor twee vmbo-gl klassen, als afwisseling tussen zijn eigen ontworpen projecten. In dit best practice-artikel deelt hij zijn ervaringen en geeft hij inzicht in hoe de module heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van zijn leerlingen en zijn eigen lespraktijk.
De eerste kennismaking met Lekkerrr!
“Toen ik voor het eerst hoorde over de module Lekkerrr!, was ik meteen enthousiast,” vertelt Mark. “Ik ben altijd op zoek naar nieuwe, afwisselende projecten die leerlingen prikkelen. De combinatie van ondernemerschap, klantgerichtheid en creativiteit sprak me erg aan. Bovendien was ik op dat moment druk bezig met de organisatie van een aantal projecten waarbij externe opdrachtgevers betrokken waren. Zoals veel docenten ervaar ik dat als een behoorlijke klus. Het kost tijd en energie om goede, relevante externe opdrachtgevers te vinden die aansluiten bij de leerdoelen van mijn leerlingen. Daarom leek het me een goed idee om Lekkerrr! eens te proberen als “tussendoor-project”. Het mooie aan deze module is dat het compleet is: je krijgt alle materialen, beoordelingsrubrics en opdrachten kant-en-klaar aangeleverd.” Mark koos ervoor om de module in te zetten bij twee vmbo-gl klassen.
De afwisseling tussen theorie en praktijk
Volgens Mark is het de afwisseling tussen theorie en praktijk die de leerlingen het meeste aanspreekt. “Wat ik vaak merk in projecten is dat leerlingen behoefte hebben aan een goede balans tussen zelf iets doen en theoretisch nadenken. In Lekkerrr! komt die balans goed naar voren. Zo zijn er opdrachten waarin ze klantonderzoek doen, maar ook opdrachten waarin ze daadwerkelijk hun snack gaan bereiden en presenteren aan proefpersonen. Dat maakt het levendig en echt, het project is echt gaan leven binnen de school. De opdrachten zijn ook flexibel genoeg om ze aan te passen aan het niveau van de klas. Zo kunnen sterkere leerlingen zich bijvoorbeeld focussen op de meer complexe taken zoals marketing en klantprofilering, terwijl andere leerlingen hun vaardigheden juist ontwikkelen tijdens de praktische opdrachten, zoals het testen van het recept.”
Mark vertelt dat de afwisseling ervoor zorgt dat leerlingen gemotiveerd blijven. “Ik had verwacht dat ze snel hun interesse zouden verliezen bij de meer theoretische opdrachten, zoals het opstellen van een klantprofiel of een boodschappenlijst. Maar doordat die opdrachten direct gekoppeld zijn aan wat ze later in het project gaan doen – namelijk de snack maken en verkopen – blijven ze gefocust. Ze zien namelijk dat wat ze leren meteen nuttig is voor de volgende stappen.”
Docentenmateriaal en rubrics: Een grote tijdsbesparing
Mark is vooral te spreken over het docentenmateriaal dat bij de module wordt geleverd. “Als docent wil je je tijd effectief besteden. Je wilt niet uren bezig zijn met het voorbereiden van je lessen, het bedenken van opdrachten, en het opzetten van beoordelingsinstrumenten. Bij Lekkerrr! heb je dat allemaal al. De docentenhandleiding is duidelijk, de opdrachten zijn goed uitgewerkt, en de beoordelingsrubrics zijn ideaal. Het enige wat ik hoefde te doen, was de lessen doornemen en eventueel wat kleine aanpassingen maken om het aan mijn klas aan te passen. Dat was een verademing.”
De beoordelingsrubrics noemt hij een perfecte toetsinstrument. “Ik kon de rubrics meteen gebruiken om de leerlingen gericht feedback te geven. Voor drie opdrachten uit het project is er een rubric die precies aansluit op de vaardigheden die ze moeten ontwikkelen, zoals klantgericht denken, creatief zijn, of samenwerken – mooi en duidelijk gekoppeld aan de eindtermen uit het pgp examenprogramma. Dat helpt niet alleen de leerlingen om te zien waar ze nog aan moeten werken, maar ook mij als docent om gestructureerd en objectief te beoordelen.”
Leerlingen over Lekkerrr!
Ook de leerlingen waren enthousiast over de module. Mark vertelt: “Tijdens het project vroeg ik de leerlingen regelmatig om feedback. En natuurlijk, leerlingen waren niet altijd even enthousiast – maar met deze doelgroep is dat te verwachten. Wat ze vooral leuk vonden, was de afwisseling in opdrachten en het feit dat ze aan iets tastbaars werkten. Ze vonden het geweldig om hun eigen snack te bedenken, de proeverij te organiseren, en uiteindelijk echt in de keuken aan de slag te gaan. Veel leerlingen zeiden dat dit project veel leuker was dan andere projecten die we hebben gedaan, juist omdat ze veel zelf mochten doen.”
Een van de leerlingen, gaf aan dat ze vooral de combinatie van zelf dingen mogen bedenken en structuur prettig vond. “We mochten zelf bedenken wat voor snack we gingen maken, maar de opdrachten gaven wel structuur. Dat vond ik fijn, want dan wist je precies wat je moest doen en hoe je dat moest aanpakken.” Een andere leerling, vond vooral het praktijkgedeelte leuk. “Ik hou van bakken, dus dit was echt een project voor mij. Vooral de proeverij was spannend, want ik had mijn mentor en docent geschiedenis uitgenodigd, en dan wil je natuurlijk dat mensen jouw snack lekker vinden.”
De kracht van praktijkgerichte opdrachten
Mark benadrukt dat Lekkerrr! laat zien hoe krachtig praktijkgerichte opdrachten kunnen zijn. “Wat ik sterk vond aan deze module, is dat het echt gericht is op de praktijk. De leerlingen leren niet alleen over voeding en ondernemerschap, maar ze passen die kennis ook meteen toe. Ze leren hoe je een goed recept ontwikkelt, hoe je rekening houdt met klantwensen en allergieën, hoe je een proeverij organiseert, en hoe je een product verkoopt. Dit zijn allemaal vaardigheden die ze later in hun loopbaan kunnen gebruiken, of ze nu in de horeca gaan werken, in de detailhandel, of zelfs in een heel andere sector.”
Hij vertelt verder dat de module leerlingen ook laat ervaren wat samenwerken inhoudt. “De leerlingen moesten echt leren samenwerken. Je kunt niet alles in je eentje doen als je een product wilt ontwikkelen en verkopen. Ze leerden om verantwoordelijkheden te verdelen, om naar elkaar te luisteren en om elkaar te helpen waar nodig. Dat vond ik een van de meest waardevolle lessen van dit project.”
Toekomstige doe-projecten
Na het succes van Lekkerrr! is Mark vastberaden om vaker met Doe-projecten te werken. “Dit project heeft me laten zien hoe waardevol het kan zijn om kant-en-klare Doe-projecten in te zetten naast zelf ontworpen lessen. Het scheelt niet alleen tijd in de voorbereiding, maar het zorgt ook voor een fijne afwisseling in de lessen. De leerlingen zijn enthousiast en blijven gemotiveerd doordat ze elke keer met iets nieuws bezig zijn.”
